Het klinkt misschien bot, maar huilen is gezond. Voor je kindje, maar ook voor volwassenen is het wijs om je tranen soms gewoon lekker te laten lopen en ruimte te geven voor een flinke huilbui. Maar een overstuur kindje alleen laten huilen, wat zijn nou de effecten daarvan? Op korte en lange termijn.
Gelukkig zijn de meeste mensen het er tegenwoordig wel over eens, een baby kun je niet verwennen met je aandacht en liefde. Tegelijk laten wetenschappelijke onderzoeken zien dat je vanaf 6 maanden prima kan werken met gecontroleerd huilen als je je kindje wil laten slapen. Toch zit het met huilen best een beetje genuanceerder in elkaar.
Geef jij je kindje de ruimte voor ontlading?
Huilen an sich is het enige communicatiemiddel van je baby en er is helemaal niks mis mee als je kindje wel eens huilt. Sterker nog, het is een manier van ontladen. Wanneer wetenschappers tranen van een flinke huilbui onderzoeken, vinden ze daarin bijvoorbeeld stressgerelateerde stofjes. Het lichaam voert via die tranen letterlijk stress af. Als ouders is het dus níet onze taak om ervoor te zorgen dat je baby nooit huilt of te allen tijde zo snel mogelijk ophoudt met huilen. Het is wél onze taak om onze kinderen te leren hun emoties te reguleren. Dat doe je door wanneer je kindje huilt contact te maken en in verbinding te blijven. Zoals door je kindje in je armen te nemen, aan te kijken en geruststellende dingen te zeggen.
Wij zijn geprogrammeerd om het huilen van een kindje een extreem ongemakkelijk geluid te vinden en dat het liefst direct te laten stoppen. Maar om je kindje te helpen ontladen kan het dus zinvol zijn om soms gewoon je kindje in je armen te laten huilen, zonder inspanningen om het te stoppen. Check natuurlijk wel of er geen stoorzenders zoals honger of lichamelijk ongemak spelen en blijf actief contact maken. Geef bijvoorbeeld ook eens niet direct de speen wanneer je kindje hieraan gewend is.
Zowel een kindje dat door ouders lang alleen werd gelaten bij het huilen (zoals bij de cry it out methode, die vroeger standaard was helaas), als een kindje dat super responsieve ouders had die heel ongemakkelijk werden van huilen en dat direct wilde stoppen kunnen op volwassen leeftijd moeite hebben met voelen en emotieregulatie.
Dit geldt overigens ook voor oudere kinderen (en volwassenen). Valt je kind, kijk dan eens wat er gebeurt wanneer je de pijn en emotie erkent en er ruimte voor geeft in plaats van hem of haar goedbedoeld zo snel mogelijk rechtop te zetten, af te kloppen en ‘Zo, niks aan de hand!’ te zeggen. Het alternatief is bijvoorbeeld: ‘Oh ik zie dat je erg bent geschrokken en pijn hebt aan je knie, kom maar eens hier dan krijg je een dikke knuffel’. Uit eigen ervaring voeg ik daaraan toe dat er niets fijner is dan wanneer je zelf heel hard je hoofd stoot aan een keukenkastje, je peuter naar je toekomt en zegt: ‘Je mag best huilen mama, kom maar dan krijg je een knuffel.’
Hoe zit het dan met huilen en slapen?
Zeker tot 6 maanden heeft je kindje jullie nodig voor stressregulatie. Dat heeft alles te maken met de ontwikkeling van het brein en de vaardigheden die daarbij horen. De intervalmethode en de cry-it-out methode zijn op deze leeftijd in mijn visie gewoon kindermishandeling. Door responsief te reageren als je kindje jullie nodig heeft, zorg je voor een veilige basis en gezonde hechting. Een groot cadeau waar je kleintje de rest van het leven plezier van heeft en enorm belangrijk voor de (emotionele) ontwikkeling. Bovendien is alleen laten huilen – ook op de leeftijd dat het volgens wetenschappers wel zou kunnen – vaak niet nodig en behoorlijk pittig voor zowel ouders als ukje.
Daarom werk ik zelf liever in kleine stappen vanaf de basis, waarbij ik soms zelfs de hulp van ouders juist even vergroot voor we die weer afbouwen. Dat betekent dus niet dat je kindje nooit zal protesteren als je de oude aanpak verandert, zeker als je je hulp langzaam gaat afbouwen. Daar zal je kindje even aan moeten wennen en dat geeft soms weerstand. Want zeg nou zelf, als je gewend bent om aan de borst in slaap te vallen dan moet je toch even schakelen als je ineens in je eigen bedje ligt, zelfs als je mama of papa je daarbij knuffelt en lieve woordjes fluistert. Maar juist doordat ik begin bij die basis en in kleine stappen werk valt die weerstand uiteindelijk bijna altijd reuze mee en soms is die er zelfs helemaal niet. Tot grote verbazing van ouders.
Is dit nou een methode voor slaapcoaching zonder huilen?
Lang verhaal kort, ik zal mezelf dan ook niet verkopen als een ‘niet-huilen-methode’ voor slaapcoaching. Volgens mij kan niemand je dat garanderen. Huilen is namelijk een communicatiemiddel. Wel proberen we de traantjes zoveel mogelijk te beperken door eerst te werken aan de basis. Bovendien kun je ervoor kiezen om het dan daarbij te laten en als ‘de dominosteentjes goed staan’ te wachten tot de puzzelstukjes vanzelf op hun plek vallen. Maar als je kindje aan heel veel hulp gewend is, kan dat (pittige) jaren duren én juist voor meer onrust zorgen dan nodig is. Bovendien is niet huilen an sich dus ook geen heilige graal zo lang je in verbinding blijft.
Voor mij ligt het (immens grote) verschil in de boodschap die je je kindje geeft. In plaats van ‘het heeft geen zin om te huilen, want papa en mama komen toch niet of pas na […] minuten’ geef je je kindje liever beetje bij beetje meer vertrouwen in dat hij of zij jullie niet nodig heeft om (opnieuw) in te slapen. Wetende dat je als ouder altijd in de buurt bent als het nodig is. Wanneer wij samenwerken zal ik je als slaapcoach dus niet adviseren je kindje alleen te laten huilen, je gaat je kind actief steunen bij het proces van zelfstandig in slaap vallen en kunt daarbij fysiek en verbaal troosten. Consequent zijn en duidelijk handelen zijn daarbij van groot belang, zodat je kindje weet wat het kan verwachten. Daarbij forceren we niks en kijken we goed naar de behoefte van je kindje.
Wil je hierover verder lezen? Aletha Solter schreef er een goed boek over: De taal van huilen
Wil je eens sparren over hoe dit zou werken voor jouw situatie? We kunnen altijd even vrijblijvend bellen, stuur me een mailtje naar jet@maansafari.nl of gebruikt het contactformulier.
